انطباق آداب غذاخوردن ائمه اطهار با علوم پیشرفته تغذیه 💟



پس از انقلاب صنعتی، در تمام رویکرد‌ها و رویه‌های مردم انقلاب صورت گرفت. پیشرفت صنایع، فناوری و ارتباطات به دنبال خود، سطح رفاه را ارتقاء بخشید و به تدریج این رویکرد از نیاز‌های اولیه «بخورم» و «بپوشم» به «چه بخورم» و «چه بپوشم» و «چگونه تفریح کنم» دچار استحاله شد. هرچند این سبک زندگی همیشه در بین اندک قشر مرفه جوامع وجود داشت، اما در دوران مدرن به عموم جوامع تسری یافت. امروزه تغذیه و آداب غذاخوردن به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها بدل شده، پیشرفت علوم پزشکی، تغذیه و علوم مرتبط با این مقوله هر روز در حال بالا بردن سطح استاندارد‌ها و نُرم‌های سبک زندگی و سلامت هستند. 

نکته موضوع این بحث معطوف به دستورات، شیوه، سیره و سبک زندگی پیامبر اسلام و ائمه معصوم است که احادیث ایشان از ابتدا در دستور رفتار و کردار مسلمانان و رهروان دین مبین اسلام قرار گرفته است. اما خارج از دایره مسلمانان همواره بوده و هستند کسانی که می‌خواهند دستورات اسلامی را در ظرف و مقیاس علوم محسوس و قابل پایش و ارزیابی در آزمایشگاه و با آزمون و خطا را به چالش بکشند. اما دین مبین اسلام همواره جلوتر از علم است و بسیاری موارد بر علوم مشهود گشته و بخشی هنوز فراتر از حد دانش امروزیست.

اما اینجا می‌توان علی‌رغم این مهم که اصول دین تحقیقی و فروع دین تقلیدی هستند و بنابر مصالح انسان‌ها صادر شده‌اند، دید که علم امروز بشر تازه دارد به صحت برخی از دستورات اسلام می‌رسد و نشان دهنده این مساله مهم است که دستورات دین مبین اسلام بی نقص و به غایت فراتر از علم روز هستند و زمانی که احکام الهی و دستورات ائمه به مسلمانان ابلاغ می‌شده، دو اصل مهم در ذات دستورات بوده، اول انجام و تمکین دستورات به نیت قربه الی الله و دوم هم برای زندگی و زیست سالم انسان‌ها.

یک نمونه که برای همه آشناست اینکه در حدیث آمده «ناخن‌های خود را کوتاه کنید تا شیطان زیر آن رشد نکند» که زبان علم امروز می‌گوید ناخن‌ها را کوتاه کنید تا میکروب زیر آن جمع نشود و سلامتی شما را به خطر بیاندازد، که البته این تنها بُعد مادی دستورات، احادیث و روایات اسلامی است که به فراخور زمان و مکان در سیره مسلمانان فرهنگ‌سازی و نهادینه شده است.

با ذکر این مقدمه سراغ سخنان گهربار پیامبر اسلام و ائمه اطهار می‌رویم تا هرآینه با خواندن هر دستور، علاوه بر بعد والای معنوی، نکته علمی پزشکی و تغذیه‌ای آن در ذهنتان متبادر شود:

حضرت علی (ع) می‌فرمایند: زندگی را برای خوردن مخواه؛ بلکه خوردن را برای زندگی بخواه.
*یکی از ده‌ها نکته مثبت این روایت امام علی (ع) بر اهمیت تغذیه، اجتناب از پرخوری و شکم‌بارگی و اهمیت به سلامتی با به اندازه و مناسب خوردن غذا اشاره دارد و اجتناب از چاقی و مضرات بی‌شمار آن که علم پزشکی روز دنیا صد‌ها بیماری و عارضه را در همین خصوص به اثبات رسانده و امروزه یکی از مهم‌ترین مباحث پزشکی و تغذیه‌ای دنیا محسوب می‌شود.

 روایات شستن دست‌ها پیش و پس از غذا:

پیامبر خدا (ص): شستن دست‌ها پیش و پس از غذا، شفایی برای تن و مایه برکت در روزی است.

پیامبر خدا (ص): شستن دست‌ها پیش از غذا، فقر را دور می‌کند و شستن دست‌ها پس از غذا، اندوه را می‌راند و چشم را سلامت می‌دهد.

پیامبر خدا (ص): اگر کسی از شما در حالی که خوابید که در دستانش بوی گوشت بود و آن را نشست و آنگاه عارضه‌ای به وی رسید، مبادا جز خویش را نکوهش کند.

حضرت علی (ع): شستن دست‌ها پیش و پس از غذا، موجب فزون شدن عمر است و سبب زدودن چربی از جامه‌هاست و دیده را جلا می‌دهد.

امام صادق (ع): دستهایتان را پیش و پس از غذا بشویید چرا که فقر را می‌برد و بر عمر می‌افزاید.
(در علوم نوین، شستشوی دست‌ها یکی از عوامل اصلی جلوگیری از ورود میکروب به دستگاه گوارش محسوب می‌شود)

گذاشتن سبزی در سفره

پیامبر خدا (ص): سفره‌هایتان را به سبزی آذین کنید، زیرا آن، همراه با گفتن بسم الله، شیطان را می‌راند.
(امروزه تاثیرات متعدد خوردن سبزیجات و مواد حاوی فیبر و ده‌ها ویژگی آنها را در علم تغذیه به اثبات رسیده است)

امام صادق (ع): هر چیزی زیوری است و زیور سفره، سبزی است.

درآوردن کفش‌ها

رسول خدا (ص): به هنگام غذا، کفش‌هایتان را درآورید چرا که این، رفتاری زیباست.

رسول خدا (ص):، چون غذا نهاده می‌شود، کفش‌های خود را درآورید، زیرا این کار، موجب آسایش بیشتر پاهایتان است.

بر زبان آوردن نام خدا

رسول اکرم (ع): هر غذایی که بر آن نام خدا برده نشود، درد است و هیچ برکتی در آن نیست.

امام علی (ع): در سفارش‌های خود به کمیل: به گاه غذا خوردن، از آن کسی نام ببر که با وجود نام او، دیگر هیچ دردی زیان نمی‌رساند و نامش، شفای همه بیماری‌ها و ناتن‌درستی‌هاست.

خوردن با دست راست

مسند ابن حنبل به نقل از عایشه: پیامبر خدا دست راست خود را به خوردن و برآوردن نیاز‌های دیگر خویش اختصاص داده و دست چپ را به زدودن آلودگی‌ها، واگذارده بود.

آغاز کردن غذا با نمک و به پایان بردن آن با نمک یا سرکه

پیامبر خدا (ص): هر کسی که غذای خود را با نمک آغاز کند وبا نمک به پایان ببرد، از هفتاد و دو درد- که جذام و برص (پیسی) از آن جمله است – در امان می‌ماند.
(مصرف به اندازه نمک علاوه بر طعم غذا در بحث غدد بسیار اهمیت دارد مادامیکه کمبود ید می‌تواند به بروز بیماری‌هایی ازجمله پرکاری و کم‌کاری تیروئید بیانجامد)

امام صادق (ع): بنی اسرائیل، غذا را با سرکه آغاز می‌کردند و با آن نیز به پایان می‌بردند؛ ولی ما با نمک آغاز می‌کنیم و با سرکه به پایان می‌بریم.

امام کاظم (ع): سفره‌ای که در آن نمک نباشد، بی برکت است. آغاز کردن غذا با نمک، برای تندرستی، بهتر است.

خوردن غذا به هنگام گرسنگی و اشتها

رسول اکرم (ص): خوردن بدون گرسنگی و خوابیدن بدون بیداری کشیدن [ و احساس نیاز به خواب]، نزد خداوند، گناهی سهمگین است.

امام علی (ع): هر کس می‌خواهد هیچ غذایی به او زیانی نرساند، تنها هنگامی غذا بخورد که گرسنه شده و معده او [ازخوراک پیشین]پاک شده باشد.

آغاز تناول با سبک‌ترین غذا

امام رضا (ع): غذای خود را با سبک‌ترین غذایی که بدنت به اندازه عادتت و بر حسب اقامتگاه و فعالیت‌ها و زمانه‌ات تغذیه می‌کند، آغاز کن.

خوردن غذای گرم، پیش از سرد شدن

پیامبر خدا (ص): گرمی [غذا]، برکت دارد.

المحاسن به نقل از مرازم: امام صادق (ع) برای ما غذایی گرم فرستاد و فرمود: «پیش از آن که سرد شود، بخورید چرا که این، خوش‌تر است.

برداشتن لقمه‌های کوچک و جویدن کامل

رسول خدا (ص): – در بیان آداب غذا خوردن-:، اما آداب آن، کوچک کردن لقمه و جویدن کامل است.
(علم پزشکی بر جویدن کامل غذا جهت هضم و عملکرد بهتر و جذب مواد مغذی در بحث «دایجستیو» یا گوارش تاکید دارد)

امام حسن (ع): در باره سفره، دوازده نکته است و بر هر مسلمانی لازم است که آنها را بداند. از آنها چهار چیز، واجب، چهار چیز مستحب، و چهار چیز جزو آداب است. اما آنچه از آداب است، عبارت است از: خوردن از آنچه پیش خود تو است؛ کوچک کردن لقمه؛ خوب جویدن؛ و کمتر نگریستن به چهره مردم.

دست کشیدن از غذا پیش از سیری

پیامبر خدا (ص): زمانی بخور که میل به خوردن داری و در حالی خوردن را رها کن که هنوز اشتهایت است.

امام علی (ع): هر کس می‌خواهد هیچ غذایی به او زیان نرساند، در حالی دست از غذا خوردن بکشد که هنوز میل به خوردن دارد و به آن، احساس نیاز می‌کند.

دست کشیدن بر چهره و دعا کردن پس از شستن دستان

امام صادق (ع): دست کشیدن بر چهره پس از وضو، کنجدک (کک و مک) را از میان می‌برد و روزی را افزون می‌کند.

امام صادق (ع):، چون پس از غذا دستانت را شستی، با باقی مانده آب، دستی بر چشمان خود بکش؛ چرا که مایه ایمنی از درد چشم است.

به پشت دراز کشیدن پس از غذا

امام جعفر صادق (ع): دراز کشیدن پس از غذا، بدن را چاق می‌کند، غذا را هضم می‌نماید و درد را بیرون می‌کشد.

امام رضا (ع): هرگاه چیزی خوردی، به پشت دراز بکش و پای راست خود را روی پای چپ بگذار.

پرهیز از زیاده‌روی

قرآن کریم: بخورید و بیاشامید ولی اسراف نکنید. [سوره مبارکه اعراف، آیه ۳۱.]پیامبر خدا (ص): یکی از انواع زیاده‌روی، این است که هر آنچه را دوست داری، بخوری.

پرهیز از دمیدن در غذا

امام علی (ع): – دربار آنچه پیامبر خدا (ص) نهی فرموده است-: از این نهی کره که در غذا یا نوشیدنی بدمند.

امام علی (ع): نباید کسی بر محل سجده خود و نه در غذای خود و نه در آنچه می‌نوشد، بدمد.

پرهیز از خوردن پس از سیری

امام صادق (ع): در سه چیز، ناخشنودی خداوند است: خفتن بدون بیداری کشیدن [و احساس نیاز به خواب]، خندیدن بدون شگفتی، و خوردن پس از سیری.

پرهیز از خوردن غذای داغ

رسول اکرم (ص): غذایتان را سرد کنید تا در آن به شما برکت داده شود.

امام صادق (ع): نزد پیامبر (ص) غذای داغی آوردند. فرمود: «خداوند، آتش را خوراکمان نکرده است. کنارش بگذارید تا سرد شود». پس آن را واگذاشتند تا سرد شود.

پرهیز از خفتن، بلافاصله پس از خوردن غذا
 پیامبر اعظم (ص): غذایتان را با یاد خدا و نماز، ذوب (هضم) کنید و بر آن مخوابید، که دل‌هایتان سخت می‌شود.

منبع: ایسنا



🟣 منبع: خبرگذاری جوان 🟣
توجه: مطالب حوزه‌های پزشکی، تغذیه، روانشناسی، سلامت و زیبایی و تناسب اندام تنها جنبه‌ی اطلاع‌رسانی دارند و هرگز نباید جایگزین مراجعه به پزشک یا مشاور متخصص شوند

آداب و رسوم جالب چهارشنبه سوری 😋


شاید کمتر کسی باشد که با این مراسم آشنایی نداشته باشد، اما آیا آن چه که امروز از آن به عنوان چهارشنبه سوری یاد می شود، مطابق با آیین باستان ایران است؟

قبل از اینکه چهارشنبه سوری به این شکل به  فشفشه‌وترقه‌ بازی تبدیل شود، این مراسم به شکلی دیگری برگزار می‌شد. در این روز، اعضای خانواده و دوستان به هم می‌پیوستند، خوراکی‌های خاص چهارشنبه سوری را می‌خوردند و از روی آتش می‌پریدند.

 این مراسم یک جشن باستانی بوده که پیش از نوروز برگزار می‌شد. تا برای دفع بلا و برآورده شدن آرزوها باشد. ایرانیان آخرین سه‌شنبه سال را با افروختن آتش و پریدن از روی آن به استقبال جشن نوروز می‌روند.

سنت اصلی در تاریخچه و آداب و رسوم جشن چهارشنبه سوری به برپایی آتش و خواندن شعر “زردی من از تو، سرخی تو از من” هنگام پریدن از روی آتش بوده است.

این شعر یک دعاست که ایرانیان از دوران باستان برای آتش می‌خواندند، آرزو می‌کردند تا بیماری‌ها و نگرانی‌های سال گذشته را پشت سر بگذارند. تا سال جدید را با شادی و شادابی شروع کنند. چهارشنبه سوری همچنین نخستین پایکوبی برای پیشواز بهار شمرده می‌شود.

 ریشه کلمه

واژهٔ “چهارشنبه‌سوری” از دو واژهٔ “چهارشنبه” (نام یکی از روزهای هفته) و “سوری” (که در زبان کُردی و پشتو و چند زبان دیگر با ریشه ایرانی به معنی “سرخ” است) ساخته شده. و اشاره به “سرخی آتش” دارد.

آتش یکی از موضوعات اساسی در اساطیر ایران است. این عنصر گرمابخش و روشنی افروز در میان همه‌ی اقوام ایران اهمیت ویژه‌ای داشته است، به طوری که آیین‌های ستایشی و جشن‌های بسیاری برپا می‌کردند. پاکی آتش در باور ایرانیان باستان نشان از ارزش و جایگاه این عنصر در زندگی آنها بوده است

مقدمات چهارشنبه سوری در ایران باستان

در روزهای پیش از چهارشنبه سوری، مردم به سوی کوه و بیابان می‌رفتند، هیزم‌ها را جمع‌آوری می‌کردند و قبل از غروب، آن‌ها را در حیاط خانه، میدان شهر یا کوچه به دسته‌های فرد (معمولا هفت دسته) با فاصله‌ای از هم می‌چیدند.

بعد از غروب، آتش برمی‌افروختند و از روی آن می‌پریدند، اما هیچکس نباید آتش را فوت می‌کرد و همه از روی آتش می‌پریدند.

برای خاموش کردن آتش، آن را به حال خود رها می‌کردند تا خاموش شود یا اگر لازم بود روی آن آب می‌ریختند.

آیین های چهارشنبه سوری

این جشن از چندین رسم کوچک و بزرگ شکل گرفته است که عبارت اند از:

۱ :کوزه‌شکنی

در اکثر شهرهای ایران، پس از پریدن از روی آتش، کوزه‌ها شکسته می‌شدند. اصل این آیین احتمالاً از اعتقاد به انتقال بدیمنی از اهالی خانه به داخل کوزه ناشی می‌شود و شکستن کوزه این بدیمنی را از بین می‌‌برد.

همچنین، ظروف سفالی بدون لعاب به سرعت کثیف و آلوده می‌شدند و امکان شستشو یا پاک‌کردن آنها وجود نداشت، بنابراین تنها راه حل آن شکستن آنها بود.

از سوی دیگر، این کار باعث افزایش تقاضا برای خرید کوزه‌های تازه می‌شد و رونق کار استادکاران کوزه‌گر را تقویت و از کاهش بازار و بیکاری جلوگیری می‌کرد.

۲ :قاشق‌زنی

در این رسم، جوانان اعم از دختران و پسران، با کشیدن تکه پارچه روی صورتشان، تلاش می‌کردند که شناخته نشوند و به خانه‌های اقوام و همسایگان‌شان می‌رفتند.

صاحبخانه از صدای قاشق‌هایی که به کاسه‌ها می‌زنند، متوجه آنها می‌شد. و در آن‌ها آجیل چهارشنبه‌سوری، شیرینی، شکلات، آش، نقل و پول می‌ریخت.

۳ :آجیل مشکل‌گشا

در گذشته، پس از پایان آتش‌افروزی، افراد خانواده دور هم جمع شده و آخرین ذخیره‌ی دانه‌های نباتی را روی آتش با نمک بو می‌دادند و می‌خوردند.

این دانه‌ها ممکن بود شامل تخمه‌ی هندوانه، گندم، فندق، تخمه‌ی کدو، پسته، تخمه‌ی خربزه، بادام، نخود و شاهدانه باشند. آنها اعتقاد داشتند که هر کسی که از این آجیل بخورد، خلق و خوی بهتری پیدا می‌کند و کینه و حسد از او دور می‌شود.

اجیل مشکل گشا - غذالند

۴ : شال اندازی

در روستاها و شهرها رواج داشته است و امروزه هم در شهرها و روستاهای همدان، زنجان و برخی نقاط دیگر اجرا می‌شود.

در این رسم جوانان با گره زدن چندین دستمال حریر و ابریشمی طناب بلندی می‌سازند و از راه پلکان به پشت بام می‌روند؛ آن را از روزنه دودکش وارد منزل می‌کنند و خودشان سر دیگرش را در بالای بام به دست می‌گیرند.

بعد با چند سرفه بلند صاحبخانه را متوجه خودشان می‌کنند. صاحبخانه‌ها به محض مشاهده طناب رنگین، چیزی را که قبلاً آماده کرده بودند در گوشه شال می‌ریزند و گره می‌زنند.

بعد از این، با یک تکان ملایم طرف مقابل را آگاه می‌کنند که هدیه سوریشان حاضر است. آنگاه شال‌انداز شال را بالا می‌کشد.

چیزی که صاحباخانه در شال ریخته است .هدیه چهارشنبه‌ سوری وهم فال است.

اگر هدیه نان باشد نشانه‌ی نعمت و اگر شیرینی باشد نشانه شیرین کامی و شادمانی است.

انار نشانه کثرت اولاد در آینده، گردو نشان طول عمر، بادام و فندق نشانه استقامت و بردباری در برابر دشواری‌ها، کشمش نشانه پرآبی و پربارانی سال نو و سکه نقره نشانه سپیدبختی است.

در بعضی مناطق، نوعی خواستگاری غیر مستقیم هم وجود داشته است. به این صورت که در این مراسم پسری که قصد داشت با دختری ازدواج کند با این روش پاسخ را از دختر می‌گرفت.

۵ : شاهنامه‌خوانی

خواندن شاهنامه و قصه‌گویی به دور آتش، یکی از آداب و رسوم چهارشنبه سوری است که گاهی در شب‌های چهارشنبه سوری توسط بزرگان خانواده اجرا می‌شد. همچنین افرادی که در هنر موسیقی ماهر بودند، معمولاً با سازهایشان هنرنمایی می‌کردند و اشعاری در وصف سال جدید و آمدن بهار می‌خواندند.

این رسم، که در جشن‌های دیگری نیز همچون آیین شب یلدا انجام می‌پذیرد، بخشی جدایی‌ناپذیر از مراسم‌های باستانی ایران است.

۶ : روشن کردن آتش

یکی از زیباترین و شاید قدیمترین رسوم و آداب چهارشنبه سوری، آتش افروختن، پریدن از آتش و شادی کردن در کنار آتش است. در تمام ایران، شب چهارشنبه سوری، افراد به دور یک آتش جمع می‌شوند.

زن و مرد، پیر و جوان، در سحن خانه یا میدان‌های عمومی و بر سر چهارسوها و چهار راه‌های شهر و روستا و از آتش‌های افروخته یکی پس از دیگری پرش می‌کنند و درهر بارمی‌گویند: “زردی من از تو، سرخی تو از من.” یعنی، زردی بیماری و ناتوانی را از من برطرف کن و سرخی و شادابی و تندرستی خود را به من بده.

پس از خاموش شدن آتش، خاکستر آن را جمع می‌کنند و در سر چهارراه یا در آب روان می‌ریزند. در بازگشت به خانه، در خانه می‌کوبند و به ساکنان خانه می‌گویند که از عروسی می‌آیند و تندرستی و شادی برای خانواده آورده‌اند. در این هنگام، اهالی خانه در را به رویش می‌گشایند.

او به این ترتیب، همراه خود تندرستی و شادی را برای یک سال به درون خانه خود می‌برد.

ایرانیان عقیده دارند که با افروختن آتش و سوزاندن بوته و خار، فضای خانه را از موجودات زیانکار پالایند و دیو پلیدی و ناپاکی را از محیط زیست دور و پاک می‌سازند. برای جلوگیری از آلودگی آتش، خاکستر آن را در سر چهار راه یا در آب روان می‌ریزند تا باد یا آب آن را با خود ببرد.

۷ :فال‌گوشی و گره‌گشایی

فال‌گوش ایستادن یکی از آداب و رسوم چهارشنبه سوری است که در آن دختران جوان نیت می‌کنند و پشت دیوار می‌ایستند و به سخن رهگذران گوش می‌دهند و با تفسیر این سخنان پاسخ نیت خود را می‌گیرند.

۸ :آش چهارشنبه سوری

خانواده هایی که بیمار در خانه داشتند یا اینکه حاجتی داشتند برای برآمدن حاجت و بهبود یافتن بیمارشان نذر می کردند و در شب چهارشنبه آخر سال “آش ابودردا” یا “آش بیمار” و آش های سنتی هر شهرمثل ”آش گزنه” می پختند و آن را اندکی به بیمار می خوراندند و بقیه را هم در میان فقرا پخش می کردند.

۹ :تقسیم آجیل چهارشنبه سوری

زنانی که نذر و نیازی می کردند در شب چهارشنبه آخر سال، آجیل هفت مغز به نام “آجیل چهارشنبه سوری” می خریدند و پاک می کردند و میان خویش و آشنا پخش می کردند و می خورند. به هنگام پاک کردن آجیل، قصه مخصوص آجیل چهارشنبه، معروف به قصه خارکن را نقل می کردند. امروزه، آجیل چهارشنبه سوری جنبه نذرانه اش را از دست داده و از تنقلات شب چهارشنبه سوری شده است.

امروزه، مواد منفجره و ترقه‌ها جای تمام این رسومات زیبا را گرفته‌اند. در شبی که همه باید خوشحال در کنار هم باشند، عده‌ای زیادی از هموطنان عزیزمان در بیمارستان بستری می‌شوند و خاطرات تلخی از این شب در ذهن خود و خانواده‌شان رقم می‌خورد.

چهارشنبه سوری به شکل سنتی آن و به تنهایی خطری ندارد، اما این رسم طی زمان تغییر یافته و از مواد محترقه در آن استفاده می‌شود که این جشن باستانی را خطرناک کرده است.

از این‌رو، تشخیص اینکه آیا باید به استقبال هیجانات چهارشنبه سوری برویم یا خیر، برعهده خود افراد است و مشاهده می‌کنیم که در سال‌های اخیر، تلفات چهارشنبه سوری به دلیل آگاهی بیشتر جوانان، کاهش یافته است.

در هر صورت، برگزاری جشن‌های باستانی در صورتی که به همان نشاط و شادابی سابق خود انجام گیرد، زیبایی خود را دارد، در غیر این صورت به عنوان یک جشن تحریف شده محسوب می‌شود.



🟣🟣 منبع: سایت غذا لند 🟣🟣